Miejsce rozsławione przez samego Henryka Sienkiewicza w jego „Krzyżakach”. Pomiędzy dwoma jeziorami stała tu kiedyś drewniana pruska strażnica wzniesiona w połowie XIV wieku, w miejscu której Krzyżacy 30 lat później postawili murowany zamek. Obecnie możemy zobaczyć trzy zrekonstruowane skrzydła, ruiny i kwadratową wieżę zwaną Jurandową, w której według powieści Sienkiewicza więziono Juranda ze Spychowa. W odbudowanej części zamku mieści się dziś oddział Muzeum Warmii i Mazur.

Na szczycieńskim rynku stoi zabytkowy Ratusz. Został on zbudowany w 1937 roku, jego autorem jest Kurt Frick. Styl tego ratusza przypomina styl w jakim budowano zamki obronne. Budynek ma wewnętrzny dziedziniec oraz wieżę o wysokości 46 metrów. Przed dziedzińcem stoi popiersie Henryka Sienkiewicza.

Jednym z najcenniejszych zabytków architektury Szczytna jest barokowy kościół ewangelicko-augsburski zbudowany w 1718 roku, w miejscu XV wiecznej, drewnianej świątyni. Wieża kościoła ma aż pięć kondygnacji, wewnątrz na uwagę zasługuje ołtarz, ambona i XVII wieczna chrzcielnica.

Przy ulicy Marii Konopnickiej stoi pochodząca z połowy XIX wieku drewniana chata mazurska, w której można zobaczyć dany układ pomieszczeń i przekonać się, jak dawniej żyli rybacy z Mazur. Przed chatą wystawione są do oglądania starodawne sprzęty rybackie oraz przedmioty codziennego użytku.

Założony w 1815 roku przy obecnej ulicy Łomżyńskiej cmentarz żydowski był przeznaczony dla wyznawców judaizmu zamieszkujących Szczytno i pobliskie miejscowości. Pomimo, że po drugiej wojnie światowej został zdewastowany, to wciąż jest najlepiej zachowanym kirkutem na Warmii i Mazurach. Do dziś zachowało się 70 macew z czytelnymi napisami i około 200 obramowań grobów.

Wiele polskich miast ma swoje charakterystyczne symbole, w Szczytnie takim symbolem są Mazurskie Pofajdoki. Są to zabawne figurki skrzatów, ich nazwa wzięła się stąd, że dawniej na Mazurach nazwą Pofajdok określano postrzelonego i roztrzepanego mieszkańca Mazur, stąd też taka nazwa dla tych skrzatów.Najbardziej popularne skrzaty noszą nazwy: Jeździec, Rabuś, Zielarz, Biznsesmen, Ornitolog, Obieżyświat, Policjant oraz Strażak.

W graniczącej ze Szczytnem miejscowości Olszyny znajduje się muzeum rolnicze. Można w nim zobaczyć tradycyjną chłopską chatę, sprzęty rolnicze i przedmioty codziennego użytku. Przy muzeum odbywa się również słynny na całą okolicę targ staroci (w każdą niedzielę) oraz pokazy lokalnego folkloru.

Dawne lotnisko wojskowe w Szymanach zostało wyremontowane w 2016 roku od tego czasu funkcjonuje jako Międzynarodowy Port Lotniczy Olsztyn – Mazury. Znajduje się 6 km. od naszego Pensjonatu i stanowi atrakcję przede wszystkim dlatego, że można do nas przylecieć samolotem 😊. Oczywiście warto również zobaczyć ładny nowoczesny budynek, napić się dobrej kawy i popatrzeć na startujące czy lądujące samoloty.

Wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku kościół szachulcowy z kwadratową wieżą jako kościół ewangelicki. W 1818 roku parafia ewangelicka w Jerutkach była drugą co do wielkości (zaraz po Szczytnie) parafią ewangelicką na Południowych Mazurach. Po zmniejszeniu populacji ewangelików na skutek migracji Niemców kościół przekazano katolikom. W bezpośrednim sąsiedztwie kościoła znajduje się zabytkowy cmentarz i plebania, na której w 1802 roku gościł król pruski Fryderyk Wilhelm wraz z małżonką Luizą.

Klon to typowa mazurska wieś z zachowaną zabudową drewnianą z XIX wieku. Wjeżdżając do wsi można mieć poczucie, że czas cofnął się o niemal dwieście lat, bo zarówno układ wsi jak i domostwa są w większości oryginalne i pochodzą z tamtego okresu.

Późnogotycki budynek pochodzi z 1390 roku i jest najstarszym kościołem na Mazurach. Przebudowywany w drugiej połowie XVII wieku, zyskał krytą gontem wieżę i barokowy ołtarz przedstawiający Świętą Trójcę w otoczeniu ewangelistów oraz Ostatnią Wieczerzę. W sezonie wakacyjnym w kościele odbywają się koncerty muzyki sakralnej.

Filialny kościół parafii w Pasymiu, w którym również organizowane są koncerty muzyki sakralnej. Pierwszy kościół ewangelicki w tym miejscu został zbudowany w 1385 roku, spłonął i został odbudowany w latach 1693 – 1695 z zachowaniem murów będących pozostałością dawnej świątyni, wyraźnie widocznych do dziś. Ołtarz w kościele jest starszy niż sam budynek i pochodzi z końca XVI wieku.

XIV wieczna, gotycka budowla, która jest obecnie jedną z najlepiej zachowanych średniowiecznych warowni w Polsce. Budowla powstała jako zamek kapituły warmińskiej i na początku XVI wieku jako zarządca mieszkał w nim Mikołaj Kopernik, pozostała po nim tablica astronomiczna wykonana w 1517 roku i umieszczona na ścianie krużganka oraz jedyny w Polsce inkunabuł medyczny z biblioteki słynnego astronoma. Obecnie zamek jest siedzibą Muzeum Warmii i Mazur i jest dostępny do zwiedzania przez cały rok.

Zlokalizowane w centrum miasta to miejsce, które trzeba koniecznie odwiedzić, będąc w tym mieście. Na zwiedzających czeka moc atrakcji wsparta najnowocześniejszymi technologiami. W Planetarium znajduje się sala projekcyjna, w której oglądający spędzą niesamowite chwile oko w oko z kosmosem i jego zakamarkami. Wszystkie filmy posiadają również angielską ścieżkę dźwiękową, a niektóre niemiecką, francuską lub rosyjską – przy zakupie biletów należy poprosić o słuchawki z odpowiednią wersją językową.

W obrębie obiektów Planetarium znajduje się także Obserwatorium, które jest zlokalizowane w przepięknym zabytkowym budynku wieży ciśnień. Niezwykłe pokazy nocnego nieba, poszukiwanie meteorytów, a także interesująca ekspozycja ulokowana w budynku z pewnością wniosą ogromną dawkę wiedzy i nie pozwolą się nudzić nawet przez chwilę.

Bazylika konkatedralna w Olsztynie została wybudowana na przełomie XIV i XV wieku, później kilkukrotnie rozbudowywana. W wnętrzu kościoła można podziwiać średniowieczne tabernakulum z gotycką kratą i renesansową dekoracją malarską, barokową chrzcielnicę i pochodzące z tego samego okresu figury świętych, tron biskupów warmińskich. W kościele znajdują się również odrestaurowane organy, na których na przełomie XIX i XX wieku grał kompozytor Feliks Nowowiejski pełniący tu funkcję organisty i przywiezione wprost z Gniezna relikwie św. Wojciecha.

Muzeum Przyrody w Olsztynie jest oddziałem Muzeum Warmii i Mazur i gromadzi eksponaty związane z fauną regionu, która jest zaliczana do jednych z najbogatszych faunistyczne regionów w Polsce.

Na ekspozycji „Zwierzęta Warmii i Mazur” zobaczymy ponad 250 gatunków zwierząt zamieszkujących region. W muzeum przyjrzymy się z bliska m.in. największemu ssakowi lądowemu – żubrowi, orłom, zagrożonym wyginięciem kraskom, żółwiom błotnym i wielu innym gatunkom. W Muzeum Przyrody w Olsztynie są również organizowane wystawy czasowe związane z fauną występującą nie tylko na terenie regionu. Dla dzieci i młodzieży przygotowano ciekawe lekcje i warsztaty muzealne, a także konkursy plastyczne.

Położony w Puszczy Piskiej, na obszarze Mazurskiego Parku Krajobrazowego, na śródleśnych łąkach, co umożliwia zwierzętom życie w naturalnych warunkach. Większość zwierząt jest oswojona, dlatego odwiedzający mogą wejść na niektóre wybiegi, a nawet mogą je karmić, głaskać i podziwiać z bliska. Ważnym zadaniem parku jest także ochrona ginących gatunków. W tym miejscu możecie odbyć wycieczkę edukacyjną, podczas której będziecie mogli zobaczyć zwierzęta z bliska. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem i może potrwać do półtorej godziny, ponieważ trasa mierzy ok. 2 kilometrów.

Do Leśniczówki Pranie, w której przebywał przez jakiś czas w 1950 r. Konstanty Ildefons Gałczyński, warto zajrzeć i przyjrzeć się miejscu, gdzie powstały takie dzieła, jak „Niobe”, „Wit Stwosz” czy „Kronika Olsztyńska”. W leśniczówce znajduje się dziś muzeum Gałczyńskiego, wśród eksponatów znajdziemy przedmioty osobiste Gałczyńskiego, pamiątki rodzinne, zdjęcia, rękopisy, pierwsze wydania książek, księgozbiór, dawne gazety, a także liczne karykatury wykonane przez znanych artystów grafików.

Oprócz udostępniania dla zwiedzających pamiątek po Konstantym Ildefonsie Gałczyńskim muzeum tętni życiem artystycznym. Odbywają się tutaj m.in. poranki poetyckie, koncerty „Muzyka u Gałczyńskiego”, coroczne wydarzenie „Poezja u Gałczyńskiego”, festiwale, konkursy związane z poetą oraz wiele innych imprez kulturalnych.

Muzeum Regionalne im. Walentyny Dermackiej z Sapiehów znajduje się w dawnym domu rodzinnym Walentyny i Marii Dermackich, które były założycielkami muzeum. W obiekcie znajdziemy ogromną kolekcję figurek ceramicznych przedstawiających postaci świętych, literackie, historyczne, noblistów, a także przybliżające scenki z życia na wsi.

Ciekawą ekspozycję stanowi kolekcja figur i obrazów rzeźbionych w drewnie, a także mebli, sprzętów domowych i naczyń używanych dawniej w wiejskich domach. W muzeum odbywają się także warsztaty lepienia z gliny, ciekawe animacje dla dzieci i młodzieży, a także spotkania i zabawy przy ognisku.

Rezerwat powstał dla ochrony środowisk torfowych, na których znajdują się jeziorka dystroficzne (zwane diabelskimi) z pływającymi wysepkami. Po drodze do rezerwatu z miejscowości Krutyń warto obejrzeć pomniki przyrody:

- liczący 370 lat dąb krutyński

- mazurski dąb bartny, na którym do 1978 roku gnieździły się pszczoły

- zakochana para – 270 letnia sosna i 160 letni dąb splecione razem niczym w miłosnym uścisku

Zamek w Nidzicy istniał już w XIII wieku jako drewniana warownia, sto lat później postawiono w tym miejscu budowlę z cegieł na kamiennym fundamencie. Burzliwa historia związana z wojnami krzyżackimi spowodowała, że zamek był wielokrotnie burzony i odbudowywany. Renowację do obecnego stanu przeprowadzono po II wojnie światowej.

W scenerii sal zamkowych organizowane są koncerty, wernisaże, konferencje, bankiety, biesiady i bale. W budynku znajduje się muzeum, galeria, dom kultury, biblioteka i klub uzdrowiskowy. Zamek dopiero niedawno wyposażono w oświetlenie, dlatego warto go obserwować nocą. Kompleks otoczony jest również gęstym parkiem.

Skansen - Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku to aż 94 ha żywej lekcji historii związanej z kulturą wsi Warmii, Mazur, Powiśla oraz Małej Liwy.

Na terenie skansenu zgromadzono budynki mieszkalne, przemysłowe, sakralne oraz gospodarcze z XIX i XX w. Wewnątrz nich znajdują się liczne eksponaty przedstawiające życie codzienne gospodarzy, a także przyrządy związane z tradycyjnymi metodami pracy na roli i w warsztatach.

W trakcie licznych wydarzeń organizowanych na terenie Skansenu – Muzeum Budownictwa Ludowego turyści mogą uczestniczyć w piknikach i warsztatach przybliżających m.in. prace gospodarskie.

Pomiędzy wsiami Wały i Zimna Woda, po południowej stronie drogi na odcinku 3 km, ciągną się w lesie tajemnicze nasypy, czasami jeden, czasem dwa równoległe. Prawdopodobnie niegdyś pomiędzy nimi była fosa. Są to pozostałości umocnień datowanych na XI-XIII w., budowanych w celu obrony Mazowsza przed najazdami ze strony Prusów.

Później wyznaczały one granicę Korony Polskiej i państwa Zakonu Krzyżackiego. Obecnie wały mają wysokość ok. 1,5 m. Technika ich budowy polegała prawdopodobnie na obsypywaniu ziemią konstrukcji z drewna. Miejscami były wzmacniane palisadą z bali i strażnicami. Pełniły swoją rolę do 1343 r., kiedy to porozumienie między Polską a Krzyżakami przesunęło granicę kilkanaście kilometrów na południe na rzekę Orzyc.

Generał Aleksander Samsonow dowódca armii rosyjskiej w I wojnie światowej po przegranej bitwie pod Tannenbergiem (Olsztynkiem) został porzucony przez swoich towarzyszy w lesie niedaleko Wielbarka i w nocy z 29 na 30 sierpnia 1914 roku popełnił samobójstwo.

Ciało znaleźli i pochowali niemieccy robotnicy leśni. Grób męża rok po wojnie odnalazła Elżbieta Samsonowa, ekshumowane ciało wywiozła do rodzinnego majątku męża na Ukrainę, a w miejscu jego śmierci i pierwotnego pochówku postawiono pomnik.

80km - trasa rowerowa prowadzi przez malownicze krajobrazy naszej Mazurskiej Krainy oraz ciekawie usytuowane miejscowości. Na terenie tym zachowały się obiekty związane z działalnością militarną: cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej, związane z licznymi potyczkami we wrześniu i październiku 1914 r., fragmenty urządzeń militarnych z okresu II wojny światowej - bunkry, okopy i rowy przeciwczołgowe.

Szlak rozpoczyna się w Nidzicy i prowadzi przez miejscowości: Nibork, Dobrzyń, Żelazno, Bujaki, Brzeźno Łyńskie, Bolejny, Kurki, Natać Duża, Jabłonka, Zimna Woda, Wały, Muszaki (gm. Janowo), Módłki, Magdaleniec, Piotrowice, Zagrzewo, Siemiątki, Kanigowo, Borowy Młyn, Olszewo, Piątki, Nidzica.

Pierwsze pisemne zapiski o wsi pochodzą z 1343 roku (wówczas funkcjonowała pod nazwą Ruda), wydobywano tu rudę darniową i rzeką Omulew spławiano ją do Malborka. Późniejsza nazwa – Małga pochodzi od staropruskiego Malien (czyli Omulew). Wieś rozwijała się prężnie ze względu na bogactwo rudy, którą jeszcze do dziś można gołym okiem wypatrzyć w glebie, była tu kuźnica żelazna, karczma, a oprócz hutnictwa spora część mieszkańców trudniła się bartnictwem.

Pod koniec XVIII wieku Małga należała do grupy największych wsi powiatu nidzickiego pod względem liczby mieszkańców. W 1579 roku wybudowano tu drewniany kościół ewangelicki będący filią parafii w Jedwabnie, a w latach 1900 – 1902 w jego miejscu powstała budowla murowana. Co ciekawe, pod koniec XIX wieku zdecydowaną większość parafian stanowili w Małdze Polacy (881), Niemców było zaledwie 30.

W 1807 roku okolica Małgi była terenem działań wojennych, jedna z najkrwawszych i najbardziej chlubnych bitew Polaków, 12 maja 1807 roku otoczony przez kozaków oddział Jana Krukowieckiego bronił się wedle rozkazu: „bronić się jak Polakom należy, do ostatniego człowieka” i nie poddał się do nadejścia odsieczy. W styczniu 1945 roku do Małgi wtargnęły wojska radzieckie dokonując zbrodni na miejscowej ludności, połowa zabudowań we wsi została spalona.

W 1953 roku wysiedlono Małgę i kilka wsi: Piec, Ulesie, Sadek, Retkowo i Rude Wały i stworzono na ich terenie poligon, który zajmował powierzchnię około 12 tys. ha i funkcjonował do 1993 roku. Obecnie na terenie dawnego poligonu powstał rezerwat przyrody, zagnieździły się nawet wilki, ale wciąż można oglądać malownicze ruiny wsi Małga szczególnie urokliwe w maju, kiedy kwitną i pachną bzy.

W tym niezwykłym rezerwacie można zobaczyć, jak „rodzi się rzeka”, z małych strumyczków powstaje tam Łyna – największa rzeka regionu. Wszystko to w otoczeniu unikatowej przyrody i atmosfery rodem z baśni. Wkraczając do rezerwatu człowiek znajduje się w innym świecie, w którym rządzą odwieczne prawa natury. Po drodze do rezerwatu warto zajrzeć do miejscowości Łyna, obejrzeć kościół z 1726 roku z drewnianą wieżą i cmentarz wojenny z I wojny światowej.

Niewielkie Wojnowo jest wsią niezwykle ciekawą pod względem wyznaniowym, gdyż przez wiele lat w zgodzie żyli tu wyznawcy czterech religii: prawosławni, staroobrzędowcy, katolicy i ewangelicy. Ślady tej religijnej różnorodności zachowały się do dziś.

Staroobrzędowcy, inaczej zwani filiponami to odłam kościoła prawosławnego, który w XVII wieku odmówił przyjęcia reform Nikona I. Jego wyznawcy musieli uciekać z Rosji i od 1836 roku zaczęli się osiedlać między innymi na Mazurach.

W miejscu pustelni nad jeziorem Duś powstał żeński klasztor (molenna), a tuż obok cmentarz staroobrzędowców. 8 kwietnia 2006 roku zmarła ostatnia zakonnica, ale przepiękny klasztor można zwiedzać.

Monaster Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny jest żeńskim klasztorem prawosławnym, wciąż czynnym (po krótkiej przerwie w jego funkcjonowaniu). Na jego terenie znajduje się przepiękna, drewniana cerkiew, która jest udostępniona do zwiedzania.